گروه دفاعی خبردار  در مراسم رونمایی از چند دستاورد جدید نیروی زمینی سپاه در اوائل تیر ماه ۱۳۹۹، تجهیزات جدید یا بهینه سازی شده مختلفی نمایش داده شد. این دستاوردها توسط سازمان جهادخودکفایی نیروی زمینی سپاه با بهره گیری از متخصصان خود و نیز هسته های پژوهشی و مهندسی دانش بنیان به ثمر رسیده است.

یکی از این دستاوردها که از اهمیت بالایی برخوردار است، توسعه یک برجک برای کارگیری سلاح روی ادوات زرهی و خودروهای ضد مین و ضد کمین (امرپ) بود. این برجک که به صورت بدون سرنشین و کنترل از راه دور عمل می کند قابلیت نصب و به کارگیری تسلیحات و تجهیزات مختلفی را دارد که مجموعاً سبب افزایش توان رزمی خودروهای زرهی می شود.

برجک بدون سرنشین ساخت نیروی زمینی سپاه

سلاح‎های نیمه سنگین کنترل از راه دور و خودکار، تجهیزاتی هستند که عوامل مهم و برترساز در عرصه نبردهای مدرن شامل افزایش دقت اصابت گلوله ها به هدف، حفاظت از نفرات در برابر آتش دشمن و افزایش آمادگی عملیاتی در هر لحظه، افزایش سرعت واکنش به تهاجم دشمن را در خود جمع کرده‌اند. این عوامل مجموعاً سبب افزایش کیفیت و تأثیرگذاری در عرصه نبرد می شود.

این گونه تجهیزات به طور معمول روی یک برجک یا سکوی دارای دو درجه آزادی حرکتی –دوران در دو صفحه افقی و عمودی- نصب می‎شوند.

تصاویر میدان نبرد از طریق دوربین‎های همراستا با محور سلاح در نمایشگر مقابل کاربر در داخل خودرو قابل رؤیت بوده و سکو از طریق اهرم در اختیار کاربر هدایت می‎شود.

برای هر یک از درجات آزادی، یک موتور الکتریکی کار تأمین گشتاور را بر عهده دارد که در صورت سنگین بودن سلاح، از سامانه‎های هیدرولیکی نیز استفاده می‎شود.

همچنین برای کنترل وضعیت و حرکت سلاح، کنترلر و حسگرهای متناسب با سرعت پاسخ دینامیکی مد نظر و دقت مورد نیاز، محاسبه، طراحی و تهیه می شود.

اغلب نمونه‎های عملیاتی از سامانه‎های مشابه در دنیا که از پایدارساز هم برخوردارند به دقت‎های ۰٫۵ میلی رادیان معادل ۰٫۰۲۸ درجه می‎رسند که به معنای بیشترین خطای عرضی ۷۵ سانتیمتر در برد ۱۵۰۰ متر است.

در سال های گذشته، سکوهای کنترل از راه دور برای سلاح های نیمه سنگین تا تیربار کالیبر ۱۲٫۷ میلیمتر و نارنجک انداز ۴۰ میلیمتری در کشور توسعه یافته بود که روی نفربرهای زرهی، تانک یا خودروهای تاکتیکی نصب می شدند. نمونه هایی از این سامانه ها دارای پایدارساز نیز بودند.

نمونه هایی از سکوهای کنترل از راه دور سلاح ساخت ایران

به کمک دوربین‎، برد مؤثر سلاح بیشتر شده و مسافت‎یاب لیزری در کنار سامانه‎های مهار کننده سلاح و کاهش دهنده لگد اسلحه باعث افزایش دقت تیراندازی و افزایش احتمال اصابت به هدف در اولین سری شلیک می‎شوند. برخورداری از دوربین های حرارتی سبب ایجاد امکان استفاده از سلاح در شب در این نوع ادوات شده است.

اولین ویژگی مهم برجک رعد-۲، بدون خدمه بودن آن است. دوربین دید روزانه با زوم ۳۰ برابر و حسگر حرارتی غیر سرد شونده با برد آشکارسازی ۴۰۰۰ متر و مسافت یاب لیزری با برد ۱۰ کیلومتر روی این برجک نصب شده تا به کاربر امکان رهگیری و شلیک با مانیتور از داخل خودرو را بدهد.

دوربین های نصب شده روی برجک رعد-۲ قابلیت ردیابی اهداف هوایی و زمینی را دارد. هرچند دوربین حرارتی غیر سردشونده نسبت به نوع سردشونده در برخی زمینه ها دقت کمتری دارد اما زمان آماده شدن آن برای کار بسیار کمتر است و به سرعت در اختیار کاربر قرار می گیرد.

فضای داخلی یک خودروی زره پوش ساخت داخل مجهز به مانیتور برای هدفگیری و شلیک سلاح

یک ویژگی بسیار مهم دیگر در برجک رعد-۲ برخورداری از سامانه کنترل آتش است. سامانه محاسبات بالستیک گلوله و قابلیت قفل روی هدف متحرک از مجموعه های سامانه کنترل آتش محسوب می شوند که در کنار قابلیت شلیک از داخل وسیله زرهی با استفاده از نمایشگرهای دیجیتال در مجموع هم سهولیت و دقت شلیک را بالاتر برده و هم امکان درگیری با اهداف در حال حرکت را فراهم می کنند.

این ویژگی سبب ایجاد یک مؤلفه برترساز در میدان نبرد می شود زیرا قابلیت تحرک ادوات دشمن را به چالش می کشد.

برجک بدون سرنشین نصب شده روی نفربر بهسازی شده BTR-50

ویژگی مهم دیگر در برجک رعد-۲ که قابلیت نصب روی انواع نفربرهای زرهی موجود در کشور شامل BMP-1/2 و BTR-50/60 را دارد برخورداری از سامانه پایدارساز در سمت و برد با طراحی و ساخت کاملاً بومی و دقت بسیار بالا نسبت به مدل های خارجی است.

لازم به ذکر است که متخصصان جهادخودکفایی نیروی زمینی سپاه برای برجک و توپ ۲۳ میلیمتری نصب شده روی نفربر BTR-60 که در همین مراسم رونمایی شد نیز پایدارساز متناسب طراحی کرده و روی آن نصب کرده اند.

برجک رعد-۲ از یک توپ ۳۰ میلیمتری ۲A42 به عنوان سلاح اصلی و یک تیربار ۷٫۶۲ میلیمتری هم محور با توپ اصلی برخوردار است. مخزن ۵۰۰ فشنگی مربوط به توپ اصلی به نحوی در بالای برجک تعبیه شده که علاوه بر کاهش آسیب پذیری خدمه، دسترسی های لازم برای تعمیرات و بارگذاری مهمات را نیز آسان تر و سریعتر می کند.

این امر با بهره گیری از تجربیات استفاده از برجک توپ ۳۰ میلیمتری در نفربرهای BMP-2 و اصلاح طراحی برجک نسبت به آن محقق شده است.

مخزن مهمات توپ ۳۰ میلیمتری روی برجک بدون سرنشین

توپ ۲A42 از چند نوع مهمات متناسب با مأموریت استفاده می کند که شامل انواع نفوذگر و ضدهوایی نیز می شود. این توپ قابلیت انتخاب نرخ شلیک ۲۰۰-۳۰۰ یا ۵۰۰ شلیک بر دقیقه را داشته و قدرت نفوذ مهمات آن در زره، بین ۱۵ تا ۲۵ میلیمتر است که علیه اهداف زرهی سبک کاربرد دارد.

برد مؤثر این توپ که سرعت خروج گلوله از لوله آن ۹۶۰ تا ۹۷۰ متر بر ثانیه است به ۱۵۰۰ متر در برابر اهداف زرهی، ۲۵۰۰ متر در برابر اهداف زمینی عادی و ۳۰۰۰ متر در برابر اهداف هوایی می رسد.

تیربار ۷٫۶۲ میلیمتری نصب شده روی برجک رعد-۲ از ذخیره ۲۰۰۰ گلوله برخوردار است. نارنجک های دودزا نیز روی برجک رعد-۲ نصب شده است تا در شرایط اضطرار برای ایجاد قابلیت اختفاء به کمک خودروی زرهی و زرمی به کارگیرنده این برجک بیاید.

به کارگیری برجک های حامل سلاح مانند رعد-۲ با برخورداری از کنترل آتش به همراه تجهیزات کنترل از راه دور روی خودروهای زرهی علاوه بر افزایش دقت آتش در اولین شلیک و محفوظ ماندن نفرات از هدف قرار گرفتن توسط دشمن خصوصاً تک تیراندازها، در گونه‎های مجهز به پایدارساز می‎تواند مقدمات اصلی لازم برای شلیک در حال حرکت یا به کارگیری روی شناورهای دریایی را نیز ایجاد کند که در وضعیت‎های مختلفی در صحنه نبرد چه در دفاع و چه در تهاجم مفید خواهد بود.

به علاوه توان توپ ۳۰ میلیمتری برای درگیری با اهداف هوایی در ترکیب با دقت بالایی که هدفگیری با دوربین ها و سلاح تحت پایدارسازی و بهره مند از کنترل آتش ایجاد می‎کند دفاع هوایی علیه اهداف پروازی در ارتفاع پائین مانند بالگردها و پهپادها را نیز مؤثرتر می‎نماید.

لازم به ذکر است که رعد-۲ هم رده و قابل مقایسه با نمونه های پیشرفته ساخت دنیا است که قابل نصب روی خودروهای زرهی هستند مانند Bumerang-BM روسی از نظر نوع تسلیحات توپخانه ای و میزان مهمات. همچنین قابلیت های اصلی رعد-۲ قابل مقایسه با نمونه آلمانی LANCER RC به عنوان یک برجک بدون سرنشین پیشرفته قابل نصب روی خودروهای زرهی مختلف است. البته برجک رعد-۲ در صورت تجهیز به موشک های ضد زره همانطور که روی اغلب نمونه های خارجی نصب و به کارگیری شده، تکمیل تر می شود.

برجک های بدون سرنشین Bumerang-BM (تصویر بالا) و LANCER RC (تصویر پائین)

برجک بدون سرنشین رعد در صورت داشتن طراحی ماژولار در آینده به راحتی قابل ارتقاء خواهد بود. برخی دیگر از قابلیت های قابل افزوده شدن به این برجک که در مجموع به افزایش توان رزمی خودروی حامل آن منجر می شود شامل نصب سامانه اپتیکی کشف و شناسایی اهداف با درجات آزادی مستقل از خود برجک است.

این سامانه برای جستجوی خودکار ۳۶۰ درجه محیط اطراف یا جستجوی اطراف در حین درگیری سامانه اپتیک و توپ اصلی با اهداف برای ایجاد قابلیت بکاو-بکش hunter-killer به کار می آید.

به علاوه نصب سکوی سلاح گتلینگ یا نارنجک انداز خودکار با درجه آزادی مستقل نیز از جمله ارتقاءهای تسلیحاتی قابل پیاده سازی است. زیرا با توجه به محدودیت فضای عرضی روی خودروی زرهی، امکان نصب تسلیحات لازم با به کارگیری هر نوع برجکی محدود می شود در نتیجه خود برجک می تواند حامل تسلیحات لازم دیگر از جمله موشک ضد زره یا نارجک انداز خودکار باشد.

تصویر گرافیکی از اجزاء داخلی برجک بدون سرنشین Bumerang-BM مورد استفاده در نفربرهای زرهی جدید T-15 روسی

برجک رعد-۲ به واسطه دوربین های اپتیکی دقیق و سامانه کنترل آتش با بهره‎مندی از نرم‎افزارهای تحلیل تصویر، بر مبنای الگوریتم‎های هوشمند قابلیت ردگیری اهداف مختلف تعریف شده شامل نفرات و خودروها و اجرای آتش بسیار دقیق به صورت خودکار در تمام ساعات شبانه روز را پیدا خواهد کرد.

سامانه‎های کنترل آتش سلاح به طور عمده با ترکیب اطلاعات هدف و مشخصات سلاح مورد استفاده می‎توانند دقت بالایی را در شلیک به سمت هدف فراهم کنند.

در این زمینه ها تجربیات سکوهای کنترل از راه دور سلاح مجهز به دوربین و کنترل آتش که در طی حدود یک دهه گذشته در کشور توسعه یافته اند وجود دارد.

با شبکه‎سازی خودروهای رزمی حامل برجک رعد-۲ و سکوهای کنترل از راه دور سلاح در میدان نبرد و استفاده از چند نوع سلاح عملاً راهکنش های دفاعی و تهاجمی که در نیروهای رزمی کشورمان استفاده می‎شود ارتقاء قابل توجهی پیدا کرده و تأثیرگذاری روی دشمن از حیث کیفی افزایش و از نظر مدت زمان لازم کاهش خواهد یافت.

امید می رود تا با گسترش این نوع سامانه های پیشرفته در تمامی نیروهای مسلح خصوصاً نیروهایی که از تجهیزات پایه ای مشابه استفاده می کنند، توان رزمی این نیروها متناسب با نیازهای روز در عرصه نبردهای مدرن هر چه بیشتر و سریعتر و با هزینه کمتر توسعه پیدا کند.

منبع : خبرگزاری تسنیم